Summary
SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÇEVRE SORUNLARINA YÖNELİK METAFORİK ALGILARININ İNCELENMESİ*
Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarını metaforlar
aracılığıyla incelemektir. Bu amaç doğrultusunda belirlenen araştırma sorusu, “Öğretmen
adaylarının çevre sorunlarına yönelik algıları nasıldır?” şeklinde belirlenmiştir. Araştırma, nitel
araştırma yaklaşımına uygun olarak yapılandırılmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinde
fenomenoloji kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında bir
üniversitenin sınıf öğretmenliği alanında öğrenim gören 45 öğretmen adayı oluşturmuştur.
Araştırmada, sınıf öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarının incelenmesi
amacıyla metafor formu kullanılmıştır. Metafor formu “Çevre sorunları ............gibidir / benzer.
Çünkü ......................” şeklinde hazırlanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır.
Araştırmaya katılan 45 sınıf öğretmeni adayı 38 farklı metafor geliştirmişlerdir. En çok frekansa
sahip metaforlar; virüs, bakteri, bumerang, domino taşları, hastalık, mikrop, savaş kavramları
olmuştur. Sınıf öğretmeni adaylarının “çevre sorunları” kavramına yönelik geliştirmiş oldukları
metaforlar ve gerekçeleri incelenmiş ve beş kategori altına toplanmıştır. Metaforların analizi
sonucunda oluşan kategoriler; çevre sorunları “yayılır / ilerler”, “hayatın sonudur”, “küreseldir”,
“insanlara geri döner”, “geri döndürülemez sonuçları vardır” şeklinde belirlenmiştir. Araştırmaya
katılan öğretmen adaylarının büyük çoğunluğunun (%57,8), çevre sorunlarının yayılıp ilerlediğine
yönelik bir algısı olduğu görülmektedir. Sınıf öğretmeni adaylarının yaklaşık %29’u çevre
sorunlarını hayatın sonu olarak görmektedirler. İkişer sınıf öğretmeni adayı çevre sorunlarını
küresel olarak algılamakta, çevre sorunlarının insanlara geri döndüğünü belirtmekte ve çevre
sorunlarının geri döndürülemez sonuçları olduğunu ifade etmektedirler.
Keywords
Çevre eğitimi, metafor formu, sınıf öğretmeni adayları, çevre sorunları